25 thg 1, 2016

Bạn có dám sống là chính mình???

Theo các chuyên gia, những bạn trẻ phải 'sống hộ' cho cha mẹ giống như con chim bị nhốt trong lồng, miễn cưỡng hót theo ý người khác và không được sống cuộc đời của mình.

Tin liên quan

Năng lực bị thui chột, mất niềm vui sống

Theo tiến sĩ xã hội học - thạc sĩ tâm lý trị liệu Phạm Thị Thúy, trong phạm vi tư vấn của mình, cô gặp nhiều trường hợp phụ huynh bắt con cái làm theo ước mơ của họ. Cô Thúy thẳng thắn: “Nhiều sinh viên ở trường tôi cho biết không thích học ngành hành chính. Thế nhưng cha mẹ các em là quan chức, đã dọn sẵn đường thăng tiến cho con nên bắt con thi và học ngành này”.

Bên cạnh đó, theo cô Thúy, hiện có khá nhiều cha mẹ tìm mọi cách thúc ép con đi du học dù con không muốn, hoặc bắt con theo nghề của mình cho dễ tìm việc làm, bắt theo những ngành đang “hot” vì nghĩ sau này con ra trường dễ kiếm tiền.

“Hậu quả rõ nhất là các em chán học, mất phương hướng, không có ước mơ của riêng mình. Tôi nghe rất nhiều sinh viên tâm sự là các em thấy tương lai mờ mịt, cứ nghĩ ra trường phải đi làm công việc cha mẹ sắp đặt mà thấy nản, muốn trốn đi đâu đó thật xa, thậm chí có em nghĩ đến chuyện tự tử. Tác hại vô cùng lớn khi thanh niên không được là chính mình, không có ước mơ riêng và được thỏa sức theo đuổi ước mơ đó”, tiến sĩ Phạm Thị Thúy trăn trở.

Cô Thúy so sánh: Các em như những con chim bị nhốt trong lồng, phải hót theo ý người khác. Năng lực sẽ bị thui chột, mất niềm vui sống...

Đồng tình với những ý kiến trên, thạc sĩ Bùi Gia Hiếu, Hiệu trưởng Trường THPT Nhân Việt, TP.HCM cho rằng hiện có nhiều phụ huynh chọn nghề cho con em mình theo kiểu hên xui. Nếu may thì phù hợp với nguyện vọng của các em. Ngược lại, có nhiều em rơi vào tình cảnh dở dang việc học hoặc bỏ nghề, đổi ngành. Vị hiệu trưởng này kể rằng ông có người quen đang cho con học cùng lúc hai trường: Giao thông vận tải và Học viện Âm nhạc (hệ vừa làm vừa học 7 năm, chuyên ngành piano). Sở dĩ như vậy là do người này vốn rất thích chơi piano nhưng không có điều kiện học. Vì vậy, ông ấy đã “chuyển giao” ước nguyện của mình sang con, bất kể người con phải gồng mình học rất vất vả.

Bi kịch người trẻ sống thay cho cha mẹ: Không được là chính mình ! - ảnh 1

Học sinh tại TP.HCM hào hứng trong chương trình tham vấn tâm lý - Ảnh: Như Lịch

Làm chủ bản thân

Đang là học sinh lớp 8G Trường THCS Thành Cổ, tỉnh Quảng Trị, Lê Văn Hùng có bản thành tích khá ấn tượng. Học kỳ 1 năm nay, Hùng đứng đầu toàn khối với điểm trung bình là 9,3, trong đó môn toán và hóa đều đạt 10 điểm. Hùng từng đoạt rất nhiều giải thưởng, như: giải nhất kỳ thi Olympic tiếng Anh qua mạng cấp tỉnh, huy chương bạc kỳ thi giải toán qua mạng toàn quốc, bằng danh dự kỳ thi Olympic tiếng Anh cấp quốc gia... Ngoài việc học, Hùng còn tham gia nhiều hoạt động của trường, lớp và đam mê bóng đá, cờ vua. Ông Lê Văn Vỹ, cha của Hùng, trao đổi về cách dạy con như sau: “Trong gia đình, cháu có được sự tự do chứ không bị áp đặt. Chúng tôi để cháu làm quen với tính độc lập, có ý thức tự giác cao”. Theo ông Vỹ, cha mẹ cũng không nên quá “thả lỏng” mà cần có sự chia sẻ, định hướng cho con trong chừng mực nào đó, tùy sức học và tùy từng giai đoạn phát triển của con.

Thạc sĩ xã hội học Trần Minh Trọng, Chủ nhiệm CLB Dạy con nên người, lưu ý hai trạng thái cực đoan mà không ít phụ huynh mắc phải, bắt nguồn từ tính sĩ diện bản thân hoặc vì quá thương con. Đó là bắt con làm theo ý mình hay dễ dãi nuông chiều theo mọi yêu cầu của con. Trước thực trạng trên, câu lạc bộ này khuyến khích phụ huynh cho trẻ sống tự lập, trưởng thành và biết chịu trách nhiệm về cuộc đời mình.

Tuy nhiên, ông Trọng nhận xét: “Đa số phụ huynh có con em từ 12 tuổi trở lên khá bảo thủ. Mặt khác, những đứa trẻ trong độ tuổi này thông thường đã hình thành nhân cách, nên rất khó tác động để các em thay đổi những thói quen, suy nghĩ của mình. Chính vì vậy, phần lớn những người hợp tác với chúng tôi là các cha mẹ trẻ tuổi hơn, có con đang học mầm non, tiểu học”.

Theo tiến sĩ Phạm Thị Thúy, những ai dám sống với đam mê của mình mới có thể lao vào sóng gió, vượt qua khó khăn để bung hết khả năng, để khám phá và từng bước làm giàu năng lực bản thân. Sống hết mình, sống trọn vẹn với đam mê mới là hạnh phúc. Và đó cũng là cách hữu ích nhất để phát triển bản thân, giúp đỡ gia đình và xã hội.

Bà Thúy nhắn nhủ: “Nghe theo ai đó mà quên đi bản thân là một sai lầm, có khi phải trả giá bằng cả cuộc đời. Nhiều cha mẹ đã phải nuối tiếc vì bắt con theo ý mình, rốt cuộc con lại thất bại chứ không thành công. Ta không thể thành công khi sống dựa vào người khác, ngay cả dựa vào trong ý nghĩ. Ai làm chủ bản thân mới có thể vững vàng tiến lên!”.

Ý kiến:

Cần có hệ thống tư vấn học đường hiệu quả

Ở tuổi mới lớn, con cái cần cha mẹ nâng đỡ, dìu dắt một cách tích cực. Thế nhưng, nếu chúng ta áp đặt quá thì trở thành lực lượng đối kháng với con. Khi đó, con không còn động lực sống, dễ sinh ra tiêu cực, chán nản, thậm chí có thể dẫn đến tự sát. Theo tôi, bên cạnh việc phụ huynh phải học cách hiểu con thì cần có hệ thống tư vấn tâm lý học đường hiệu quả. Nơi đó, những người có chuyên môn chia sẻ, tháo gỡ cho các bạn trẻ không chỉ chuyện nghề nghiệp mà còn nhiều vấn đề khác nữa.

Bác sĩ Trịnh Tất Thắng
Giám đốc Bệnh viện Tâm thần TP.HCM

Không nên “úm” lẫn ép trẻ

Ở gia đình tôi, bố mẹ và ông bà dạy con cháu theo ba kiểu khác nhau, khiến đứa trẻ đôi lúc căng thẳng. Riêng bản thân tôi rất thích cách dạy con theo kiểu người Nhật. Cứ để con phát triển tự nhiên, tự lập, vừa học vừa chơi chứ không nên “úm“ lẫn ép trẻ.

Lê Minh Phụng
Cựu thành viên tàu thanh niên Đông Nam Á

Nên nói ra với ba mẹ

Nếu như mình thích ngành này nhưng ba mẹ bắt đi ngành khác không phù hợp thì nên nói ra với ba mẹ. Trường hợp ba mẹ không chịu thì mình vẫn cứ đi theo ngành nghề mình lựa chọn, vì đó là tương lai của chính mình. Điều quan trọng là mình cần tìm hiểu thật kỹ mọi thứ trước khi quyết định. Còn định hướng của phụ huynh chỉ mang ý nghĩa thông tin thêm chứ không nên ép buộc.

Đào Thị Ngọc Trinh
Học sinh lớp 11, Bà Rịa-Vũng Tàu

Như Lịch

Bạn đọc phản hồi (1 nhận xét)

Trần Quốc Tuấn

Đắk Lắk - 25/01/2016

Khía cạnh thì lúc nào cũng có hai mặt, cuộc sống giờ... thất nghiệp đầy ra, bằng cấp chưa chắc là yếu tố quyết định cuối cùng cho sự nghiệp. TS-GS nói là theo nhìn nhận khách quan, hay hướng vào xã hội, cũng như ngồi trên lớp nghe giảng, rồi bao nhiêu kiến thức được áp dụng vào cuộc sống? Là một người... xem tiếp

Trả lời 3 thích Báo nội dung xấu

Bình luận

Gửi bình luận

Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng. Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Tối thiểu 10 chữ
Tiếng Việt có dấu
Không chứa liên kết

Video đang được xem nhiều

Tuyết rơi nhiều ở Lào Cai rạng sáng nay

Bi kịch người trẻ sống thay cha mẹ: Trẻ bị tâm thần vì phụ huynh

05:42 AM - 23/01/2016 Thanh Niên

Phụ huynh đưa trẻ đến khám tại Bệnh viện Tâm thần TP.HCM - Ảnh: Như Lịch

Áp lực từ phụ huynh và căng thẳng trong việc học đã khiến không ít học sinh, sinh viên 'phát điên' hoặc tìm đến những cách giải thoát tiêu cực.

Tin liên quan

Bi kịch người trẻ sống thay... cha mẹ

Ngày 18.1, tại Khoa Tâm lý - Tâm thần trẻ em (thuộc Bệnh viện Tâm thần TP.HCM), chúng tôi gặp nhiều phụ huynh đưa con em mình đến khám và điều trị.

Chịu đựng không nổi chuyển thành bệnh !


	Tôi đến mấy trường phổ thông, thấy áp lực học hành rất khủng khiếp. Có những cháu giấu cảm xúc trong lòng, đến một ngày bộc phát ra thì hậu quả khó lường

Bác sĩ Lâm Hiếu Minh

“Ngồi yên đi!”, thỉnh thoảng bà Nga (ở Q.11) nhắc nhở cậu con trai (học sinh lớp 6 Trường THCS C.V.A) đi cùng. Trong khi chờ đến lượt, bà Nga góp chuyện: “Khi học tiểu học, cháu nó toàn được thầy cô giáo khen học giỏi. Nhưng từ khi lên THCS, nó học nhiều môn quá nên bị áp lực. Hôm trước, nó làm bài kiểm tra môn văn được 9 điểm nhưng khi thi thì chỉ có 7 điểm thôi. Tối đó, tui la nó cả đêm...”.

Bà Nga cho hay học kỳ 1 năm nay, xếp loại học tập của con bà chỉ đạt loại khá. Mục tiêu bà đặt ra là sang học kỳ 2 cậu bé phải có điểm trung bình các môn ở mức 9 - 10, để trở thành học sinh giỏi. Vì vậy, hầu như ngày nào cậu bé cũng phải đi học thêm, nhiều hôm học đến 2 - 3 ca. “Ba tháng nay, nó bị mất tập trung. Sợ con bị tuột dốc, tui đưa nó tới đây cho kiểm tra rồi mua thuốc uống, mỗi tháng cũng tốn hơn 2 triệu đồng”, bà Nga thở dài.

Cũng tại đây, có những ca bệnh tái đi tái lại, điều trị 1 - 2 năm vẫn chưa khỏi, trong đó có em H. (học sinh lớp 9 tại TP.HCM). Một bác sĩ cho biết H. thường xuyên đội tóc giả đến lớp, vì em có thói quen... bứt tóc mỗi khi căng thẳng.

Dù chưa từng đến Bệnh viện Tâm thần khám và điều trị nhưng Thu Hương (Q.1, TP.HCM) thường bị những cơn chấn động tâm lý. Đó là hậu quả của việc Hương bị gia đình ép phải thi và học cho bằng được ngành y mà em không có khả năng, sở thích theo đuổi.

Hương kể: “Lúc em thi đại học, mẹ cứ nói đúng một đề tài là thi không đậu thì đuổi ra khỏi nhà, làm em bị ám ảnh. Hễ nhìn thấy chiếc xe đưa tang là em nghĩ: Biết đâu vài tháng nữa là đám ma của mình!”. Từ stress nặng, Hương bị đau bao tử, phải uống thuốc suốt 6 tháng (gần 20 viên/ngày). Đáng ngại hơn, Hương cho biết: “Sáng nào em cũng bị hoảng một cơn, chừng nửa tiếng. Ngồi mà sợ tột độ, cứ như mình sắp chết tới nơi, trong đầu luôn nặng nề các mối lo, không phút nào thanh thản!”.

Bệnh nhân tuổi học trò điều trị tâm thần gia tăng

Theo số liệu của Khoa Tâm lý - Tâm thần trẻ em, Bệnh viện Tâm thần TP.HCM, trong năm 2015 có 33.250 lượt bệnh nhân trẻ em (từ 17 tuổi trở xuống) đến đây khám và điều trị, tăng hơn năm trước khoảng 1.000 ca. Trong đó, có 1.800 ca bị rối loạn cảm xúc, rối loạn lo âu do những căng thẳng liên quan đến học tập, gia đình, môi trường sống, bạn bè...

Bác sĩ Lâm Hiếu Minh, Phó trưởng khoa Tâm lý - Tâm thần trẻ em, khẳng định: “Có những em được phụ huynh đưa đến đây sau khi bị căng thẳng quá dẫn đến nghiện, đi chơi hàng đá. Cũng có những ca bị trầm cảm rồi tự sát, phổ biến nhất là rạch tay... Nguyên nhân chính là áp lực quá lớn từ việc học và không có sự quan tâm của gia đình, các em chịu đựng không nổi, chuyển thành bệnh”.

Bác sĩ Minh lưu ý thêm: Một số trẻ còn bị bức bối bởi bố mẹ muốn tạo ra sự hoàn hảo cho con mình (như chân dài, thông minh vượt trội). Cho nên, từ việc sử dụng bừa bãi thực phẩm chức năng để “bổ não” cho tới chuyện dinh dưỡng, học gì, chơi bạn nào, đi đâu... các em đều phải tuân theo ý cha mẹ.

“Cả xã hội mắc bệnh thành tích”

Bác sĩ Trịnh Tất Thắng, Giám đốc Bệnh viện Tâm thần TP.HCM, nhận xét: “Hiện nay, việc học ở VN vẫn là một cái gì quá tải đối với các bạn trẻ; cộng thêm kỳ vọng lớn từ gia đình, vượt ngoài năng lực và mong muốn của con em mình đã tạo ra sức ép quá mức, khiến nhiều cháu mang bệnh. Nếu sang chấn lâu dài sẽ bị rối loạn lo âu, mất ngủ, nóng nảy, có thể dẫn đến trầm cảm”. Bác sĩ Thắng cảnh báo: Trong những ca bị trầm cảm mà không được tư vấn, điều trị, có đến 15 - 20% có hành vi tự sát.

Còn bác sĩ Lâm Hiếu Minh thẳng thắn cho rằng chạy theo thành tích là căn bệnh của cả xã hội chứ không phải chỉ một vài gia đình. Tức là, mọi người hướng đến việc làm sao con cái mình đạt thành tích cao nhất, học những ngành dễ kiếm tiền và sang trọng. Ngay từ nhỏ, những đứa trẻ đã được nhồi nhét những suy nghĩ trên, phải đi học thêm cho đạt hạng cao trong lớp, điểm không cao thì bị phạt…

Bác sĩ Minh trăn trở: “Có nhiều thứ nặng nề chất lên vai đứa trẻ nhưng nhu cầu về tinh thần lại rất ít được quan tâm. Ngay cả những phụ huynh đến đây, tôi nói với họ là bây giờ tôi thấy cháu căng thẳng quá rồi, có những triệu chứng trầm cảm, rối loạn lo âu; vì vậy tôi đề xuất nên cho cháu thư giãn, rèn luyện thể chất, tham gia hoạt động đội nhóm để có kỹ năng sống. Tuy nhiên, ba mẹ cháu bảo rằng nó không có thời gian trống vì phải học trên trường, rồi học thêm đủ thứ. Nói chung, mọi người rất coi nhẹ chuyện đó, họ hướng tới thành tích học tập nhiều hơn. Thành ra, nhiều đứa càng ngày học càng đuối, mệt mỏi”.

Bác sĩ Minh tâm tư: “Tôi đến mấy trường phổ thông, thấy áp lực học hành rất khủng khiếp. Có những cháu giấu cảm xúc trong lòng, đến một ngày bộc phát ra thì hậu quả khó lường”.

Từ việc khám, chữa bệnh cho những bệnh nhân trẻ em, bác sĩ Lâm Hiếu Minh nhìn nhận: Mối tương tác giữa cha mẹ và con cái không được tốt. Nhiều phụ huynh thiếu quan tâm đến con cái và thiếu kỹ năng làm cha mẹ. Trên thực tế, đa số các trường hợp đến bệnh viện tâm thần điều trị là khi bước vào giai đoạn nặng rồi. Trước đó, các em có những biểu hiện lạ mà cha mẹ không kịp thời hỗ trợ, chia sẻ, dẫn đến bệnh trạng các em ngày càng trầm trọng hơn. (Còn tiếp)

Ý kiến

Thuyết phục cha mẹ

Em rất đam mê kiến trúc và sắp tới sẽ đi du học về ngành này. Hiện tại gia đình ủng hộ quyết định trên của em, nhưng trước đó ba không cho vì ba muốn em theo học nghề y. Trong năm học lớp 9, em đã chủ động tham gia những cuộc thi vẽ ở quận và từng đoạt giải ba. Nhờ vậy, ba mới dần dần thay đổi ý định. Theo em, cha mẹ nên tìm hiểu khả năng, sở thích của con mình chứ không nên ép buộc.

Tạ Đình Quý (học sinh lớp 10, ngụ Q.Tân Phú, TP.HCM)

Mẹ chỉ có đề tài: Học

Nhiều khi em muốn tránh né mẹ vì lúc nào mẹ cũng chỉ nói đến đề tài duy nhất: Học. Đối với mẹ, điểm số các môn em đạt được luôn luôn quan trọng hơn là ngày hôm đó em gặp chuyện gì trên lớp, vui, buồn ra sao. Mẹ còn định tìm trường gửi em vào học nội trú ở TP.HCM để em tập trung toàn bộ thời gian vào việc học, cho dù em không hề muốn sống xa gia đình.

Ng.T (học sinh lớp 10, ngụ ở H.Đức Linh, tỉnh Bình Thuận)

Mỗi người một cuộc đời

Trước đây tôi cũng từng ép con mình học nhiều và muốn hướng con đến ngành “sang” để mình nở mặt nở mày. Nhưng rồi thấy con sống gượng gạo, ủ rũ, tôi chợt giật mình tự hỏi: Cái gì mới đem lại hạnh phúc thực sự cho con? Mỗi người chỉ có một cuộc đời, sao mình phải bắt nó sống thay cho cha mẹ? Từ đó, tôi dần bớt can thiệp vào sở thích và cuộc sống của con.

Nguyễn Tuấn (cựu giáo viên, ngụ tại Q.Bình Thạnh, TP.HCM)

Như Lịch

Bạn đọc phản hồi (7 nhận xét)

Văn Giàu

TP Hồ Chí Minh - 23/01/2016

Những phụ huynh ép con học quá nhiều, thường hay biện hộ rằng "Học cho bản thân nó sau này", nhưng thực chất là ép con học vi họ. Con học giỏi mới có cái mà khoe với hàng xóm, họ hàng, đồng nghiệp để nở mày nở mặt chớ!

Trả lời 13 thích Báo nội dung xấu

Mạnh Hùng

Bình Thuận - 23/01/2016

Nếu không thay đổi nhận thức của phụ huynh và cải cách triệt để nền giáo dục thì nguy cơ sẽ có thêm nhiều học sinh tâm thần, tăng gánh nặng cho gia đình và xã hội.

Trả lời 10 thích Báo nội dung xấu