----------TTO------- ngày 06.12.2010
Chuyện tự do cá nhân đã được đề cao từ nhiều năm nay và chính khuynh hướng tích cực này tạo nên những cú hích thật sự cho việc bộc lộ cảm xúc, ý tưởng, chắp cánh cho những tài năng tỏa sáng.
Tuy vậy, nếu sự tự do theo một cách nào đó lại gây ảnh hưởng tiêu cực, thậm chí giết chết một số phận, một con người thì e rằng cái giá của sự tự do kiểu ấy quá đắt, đắt đến mức sự tự do quá trớn (hay quá đáng) như vậy bị xem như một tội ác... Một hiện tượng “nổi đình nổi đám” những ngày qua được nhiều người bàn tán và có khi bàn đến “chán ngắt” mà vẫn cứ thấy lúc thì bực bội, lúc thì sẻ chia với các clip được tung lên mạng với nhiều tâm trạng khác nhau.
Hành vi của con người là hành động có ý thức, được điều khiển và điều chỉnh bởi “trí khôn” của mình, “trí khôn” ấy có đủ... khôn để hành xử hay không sẽ làm lộ dạng giá trị của chủ thể hành vi... Việc tung các clip lên mạng là một hành vi có ý thức và hiệu quả xã hội. Hiệu quả giáo dục hay tác hại của những clip này tùy thuộc nội dung của nó hoặc cách thức trưng nó ra như thế nào... Có những clip vô tình đưa lên mạng, có khi chỉ vì “vui quá trớn”, có khi chỉ là một trò khẳng định hơn thua với bè bạn đã thật sự gây sốc cho “nạn nhân” của clip và cú sốc này kéo dài đối với nạn nhân có khi đến suốt cả cuộc đời. Chỉ vì sự vô tình của ai đó mà một con người bị vùi dập và điều đó đồng nghĩa với sự nhẫn tâm ác độc, dù đó chỉ là một hành vi nông nổi, thiếu cân nhắc bởi vì bất kỳ hành vi nào gây hại cho người khác đều có thể được xem thuộc phạm trù đạo đức...
Tuy vậy, thực tế cũng chứng minh tác dụng và hiệu quả của những clip được đưa lên mạng khi nó phản ánh những mặt trái của cuộc sống, phát hiện những mảng sáng tối của cuộc đời và làm xúc động nhiều người, làm thay đổi quan niệm của cộng đồng về một vấn đề nào đó. Những clip như vậy góp phần làm thay đổi cuộc đời của ai đó theo hướng tích cực, làm tính nhân văn của vấn đề được đề cao hơn và quan trọng hơn là giúp ích được cho con người, đó cũng là những hành vi thuộc phạm trù đạo đức vậy. Tung lên mạng điều gì, nếu cân nhắc cẩn thận, lưu ý đến những ảnh hưởng của nó sẽ giúp chúng ta dè dặt hơn, nhất là đối với những hình ảnh và vấn đề nhạy cảm.
Hành vi của con người không đơn thuần là hành vi cá thể mà chủ yếu là hành vi xã hội, hành vi của con người trong mối quan hệ với người khác, hướng đến những hiệu quả tích cực cho xã hội. Do đó việc đưa lên mạng những đoạn clip với nội dung gì cũng sẽ phản ánh “tính xã hội” của chủ thể như thế nào. Họ có phải là người có tâm huyết với cuộc đời, họ có phải là người có “học thức” biết tiết chế hành vi để mang lại những giá trị tích cực cho mình và cho xã hội từ những đoạn clip ấy...Đưa lên mạng cái gì và đưa như thế nào phản ánh trình độ văn hóa, ứng xử và ý thức đạo đức của chủ thể. Xã hội ngày nay tuy còn nhiều điều phức tạp, tuy còn nhiều cách hành xử chưa thật lành mạnh nhưng điều đó không làm giảm đi niềm tin về tính nhân hậu, tinh thần nhân bản trong nhận thức, tình cảm và trong cách thể hiện hành vi của người Việt Nam.
Sự thật cần được khuyến khích bộc lộ và cần được tôn trọng, nhưng xã hội là một cơ cấu phức tạp, nếu sự thật được trình bày không đúng chỗ, không đúng lúc có thể không được chia sẻ, đồng tình và ủng hộ. Do đó không phải sự thật nào cũng cần được phơi bày một cách “trần trụi” trên các phương tiện truyền thông đại chúng, nếu nó có thể để lại những “di chứng” tinh thần khó chữa cho một số người nào đó trong xã hội.
Sẽ rất khó để “phê phán” những người thông báo cho người khác biết về một sự thật, nhưng giá trị của mỗi người là ở chỗ biết nhận dạng sự thật có giá trị xã hội như thế nào, biết sử dụng sự thật ấy ra sao để mang lại một sự thay đổi tích cực, mang lại niềm tin cho người khác và đem đến hạnh phúc cho con người.
TS ĐINH PHƯƠNG DUY
------------------------------------
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét